Algemene informatie over Guatemala

Ligging Guatemala in Midden-Amerika
(klik op de kaart om in te zoomen op Guatemala)
HIER staat een gedetailleerde kaart
Naam: Republiek Guatemala / República de Guatemala
Hoofdstad: Guatemala-Stad
Oppervlakte: 108.889 km2
(2,6 x Nederland)
Aantal Inwoners: 15,5 miljoen
(schatting in 2017)
Officiële taal: Spaans. Daarnaast worden nog 22 Maya-talen gesproken.









Vlag

De vlag van Guatemala bevat drie verticale banen in de achtereenvolgende kleuren hemelsblauw, wit en hemelsblauw. In het midden van de vlag staat het wapen van Guatemala. Burgers en bedrijven in Guatemala moeten de versie zonder wapen gebruiken, maar gebruiken ook vaak de variant met wapen. (bron: Wikipedia)
Geschiedenis Guatemala heeft een erg gewelddadige geschiedenis, waarvan de gevolgen tot op de dag van vandaag in de samenleving voelbaar zijn. Gedurende de Spaanse koloniale overheersing (1524-1821) was er sprake van een sterke assimilatie en onderdrukking van de inheemse bevolking. Ook na de onafhankelijkheid is deze assimilatie, exploitatie en uitsluiting van de Maya’s doorgezet.
In de periode 1960-1996 heeft een burgeroorlog gewoed, waarin de Maya-dorpen, als potentiële voedingsbodem voor vrijheidsstrijders (vermeende communisten), werden gezien als vijand van de Staat. Gewelddadige onderdrukking was de centrale strategie van de Guatemalteekse regering. Hierbij zijn meer dan 400 Maya-dorpen van de aardbodem geveegd, 40.000 personen verdwenen en tussen de 150.000 en 200.000 burgers werden gedood. Het is niet verwonderlijk dat deze periode diepe littekens heeft achtergelaten.
Pas sinds 1996, met het tekenen van de Vredesakkoorden, kruipt Guatemala langzaam uit deze zwarte periode en vinden hervormingen plaats. Een ‘International Alert’ van 2002 luidde echter nog ‘ondanks dat er geen sprake is van terugkeer naar gewapend geweld blijft de democratisering van de maatschappij onvoltooid, sociale en economische problemen blijven bestaan en criminaliteit en huiselijk geweld zijn toegenomen’.
Analfabetisme In 2017 kon gemiddeld 82% van de jongeren tussen 15 en 24 jaar lezen en schrijven. De Maya-bevolking heeft een grote achterstand. Zes op de tien inheemse vrouwen ouder dan 15 jaar zijn analfabeet. De meeste anderen worden weliswaar ingeschreven op school, maar velen haken voortijdig af.
Levensverwachting Mannen 70 jaar, vrouwen 74 jaar (2016)
Ondervoeding 50% van de kinderen jonger dan 5 jaar is chronisch ondervoed (Unicef 2007).
Bevolking Ongeveer 50 procent van de inwoners stamt af van de Maya-indianen. De rest van de Guatemalteekse bevolking is grotendeels van gemengd Spaans-indiaanse afkomst. Deze mestiezen worden in Guatemala ladinos genoemd. In de Caribische kuststreek wonen veel garífunas, dit zijn mensen van Afrikaans-indiaanse afkomst.
Religies Rooms katholiek 55%, protestant 40%. Ongeveer 1% van de bevolking belijdt nog een oorspronkelijk indiaanse religie, hoewel de Maya's het katholicisme wel sterk vermengen met hun oorspronkelijke gebruiken.
Sociale en economische situatie De Guatemalteekse samenleving wordt van oudsher gekenmerkt door grote economische en sociale ongelijkheid. De indiaanse bevolking, die ongeveer de helft van de totale bevolking uitmaakt, bevindt zich nog steeds in een achterstandsituatie en wordt sterk gediscrimineerd. De mensenrechtensituatie is onverminderd complex en blijft zorgwekkend.
Overheidsmiddelen schieten tekort vanwege een te laag belastingniveau, dat maar langzaam wordt opgeschroefd. Daarnaast is de rechtsstaat zwak, waarbij bescherming van de overheid tegen geweld veelal ontbreekt.
De economie van Guatemala is sterk afhankelijk van export van koffie, suiker en bananen. Landbouw maakt 25 % uit van het BBP (Bruto Binnenlands Product) en de helft van de economisch actieve bevolking is in deze sector werkzaam.
Het BBP van Guatemala behoort met achttien miljard dollar tot een van de laagste van het westelijk halfrond.
Armoede en ongelijkheid zijn twee serieuze problemen. Meer dan 70% van de bevolking leeft onder de armoedegrens (minder dan US$2 per dag), waarvan 15% in extreme armoede (minder dan US$1 per dag). De armoede treft ca. 98% van de indigenas en 40% van de ladinos
Grondbezit De herverdeling van het grondbezit in Guatemala is een heet hangijzer. Volgens de VN bezat in 2014 2% van de bevolking 57% van alle grond. Het grootgrondbezit maakt een duurzame vrede onmogelijk.
Geld De munteenheid is de quetzal, afgekort als Q. Het is genoemd naar de nationale vogel die het symbool van vrijheid is. 100 quetzal is ongeveer 10 euro.
Natuurlijke hulpbronnen Olie, nikkel, waterkracht.
Milieuproblemen De uitbreiding van de productie van suikerriet en de aanleg van uitgestrekte plantages met oliepalmen vormen een directe aanslag op de productie van maïs, het basisvoedsel van de Maya’s, en hebben ernstige gevolgen voor de voedselzekerheid. Ook grootschalige industriële goud- en nikkelwinning vormen een bedreiging voor het milieu. Van recente datum zijn megaplannen voor de aanleg van watercentrales voor de opwekking van energie die de Maya’s dreigen te beroven van hun grond en de toegang tot water. Het leidt tot conflicten met grootgrondbezitters en verdeeldheid binnen de gemeenschappen.