HET PROCES VAN SANTA LUCÍA: UNIEKE KANS VOOR GERECHTIGHEID
De eerste oktober 2018 was een bijzondere dag voor Santa Lucía.
Op die dag dienden drie vertegenwoordigers van de organisatie van nabestaanden AMDE een aanklacht in tegen de Guatemalteekse staat die toekeek en daardoor medeplichtig was toen meer dan honderd personen uit Santa Lucía begin jaren tachtig werden opgepakt en voorgoed verdwenen. Allen waren betrokken geweest bij een staking op de suikerrietplantages.
De belangrijkste eis van de nabestaanden is dat zij alsnog informatie krijgen over wat er destijds is gebeurd, en dat zij toegang krijgen tot de legerplaats van Santa Lucía waar veel slachtoffers werden gefolterd en vermoord.
De Stichting Nuenen-Guatemala, voortgekomen uit het Guatemala Comité van Nuenen, kent de mensen van Santa Lucía persoonlijk en is al jaren betrokken bij hun strijd voor betere arbeidsomstandigheden op de suikerrietplantages.
Via deze website wil de Stichting in de toekomst informeren over de voortgang van de unieke rechtszaak die op 1 oktober van start is gegaan. De Stichting stelt haar bankrekening ter beschikking voor het overmaken van de broodnodige financiële steun voor het proces.
 op bezoek in Santa Lucía |
 in gesprek met een van de nabestaanden. |
1. Achtergrond bij de rechtszaak
De in Nuenen geboren Mario Coolen werkte acht jaar in Santa Lucía en was getuige van de staking van februari 1980.
U kunt HIER meer lezen over het pastorale werk van de kerk dat leidde tot bewustwording en actie van de suikerrietkappers en over de hoop van de nabestaanden dat hen eindelijk recht zal worden gedaan.
Rafaela Tagual, Dominga Sirin, Dora Miron,
Claudio Canagui en Rosa Salpec.
Op 1 oktober 2018 verschenen drie vertegenwoordigers van de organisatie van nabestaanden van Santa Lucía, AMDE, tijdens een internationale rechtszaak in Boulder, Colorado. Zij waren daartoe uitgenodigd door de Inter Amerikaanse Organisatie voor de Mensenrechten, IACHR, een autonome en door de Nederlandse overheid financieel ondersteunde juridische afdeling van de Organisatie van Amerikaanse Staten, OAS, waar ook Guatemala lid van is. Ook een vertegenwoordiger van de Guatemalteekse staat was voor de sessie in Boulder uitgenodigd.
De drie personen uit Santa Lucía die in Boulder het woord voerden waren:
María de los Ángeles Loch, die het verhaal vertelde van haar ontvoerde vader Isidodro Loch en haar tante, Victoria Loch. Beiden waren lid van het Comité voor Boereneenheid CUC en betrokken geweest bij de staking in het suikerriet.
Alicia Juárez die vertelde over haar moeder Marcelina Catalán die werd ontvoerd omdat Alicia's vader René, een leider van het CUC, door de militairen werd gezocht en op dat moment niet thuis was. Alicia bleef op haar twaalfde jaar achter met de zorg voor haar drie jongere broers en zusje.
Rafael González Yos, die werd opgepakt en gemarteld tijdens de staking op de suikerrietplantages. Zijn broer José kwam om toen veiligheidstroepen van de overheid op 31 januari 1980 de Spaanse ambassade in Guatemala in brand staken. Tijdens de rechtszaak vertelde Rafael over de erbarmelijke omstandigheden op de suikerrietplantages anno 2018: kinderarbeid, nierfalen als gevolg van hittestress, grootgrondbezitters die het water van de gemeenschap afpikken om hun plantages te bevloeien, het ontbreken van sociale voorzieningen, een hongerloon en angst bij de arbeiders om zich te organiseren vanwege angst voor represailles.
De vertegenwoordiger van de Guatemalteekse staat keurde tijdens de sessie in Boulder de vertegenwoordigers uit Santa Lucía geen blik waardig. Hij verweet hen gebrek aan vaderlandsliefde omdat zij het verleden weer oprakelen in plaats van samen naar de toekomst te kijken.
De sessie van het IACHR nam meer dan een uur in beslag en is HIER te volgen.
Het Spaanstalige juridische document dat ten grondslag ligt aan de aanklacht van Santa Lucía omvat 130 pagina's en is een opsomming van nationale en internationale wetsartikelen die werden geschonden door de Guatemalteekse overheid op het moment dat zij verzaakte in haar beschermplicht voor arbeiders die zich organiseerden om hun rechten te verdedigen en is HIER te lezen.
Hoe nu verder met de rechtszaak
De Inter Amerikaanse Organisatie voor de Mensenrechten, IACHR, zal de nabestaanden van Santa Lucía binnen vier maanden laten weten welke stappen er zullen worden gezet na de presentatie van de aanklacht van 1 oktober. Het ligt in de verwachting dat de IACHR op korte termijn onderzoekscommissies naar Guatemala zal zenden om op de verschillende onderdelen van de aanklacht nader onderzoek te verrichten en in overleg te treden met de Guatemalteekse overheid met betrekking tot de gepresenteerde klachten. Mocht een minzame schikking met de Guatemalteeks staat mislukken dan zal uiteindelijk het in San José, Costa Rica zetelende Hof voor de Mensenrechten een uitspraak doen die voor Guatemala juridisch bindend is. Het hele proces kan twee tot drie jaar in beslag nemen.
 |
 |
| Muurschildering bij het kantoor in Santa Lucía, gemaakt door jongeren van de groep | |
3. Het proces van Santa Lucía kost geld
Voor de nabestaanden van Santa Lucía, die de internationale rechtszaak hebben aangespannen, zijn er twee grote problemen.
- Op de eerste plaats is er de angst voor represailles in een land dat nog steeds gevangen zit in een web van straffeloosheid.
- En dan is er het probleem van de eigen kosten die de nabestaanden moeten dragen tijdens de duur van het proces.
- Het gaat hierbij om de huur van een kantoor in Santa Lucía waar de nabestaanden terecht kunnen om te vergaderen, waar de dossiers en archiefstukken worden bewaard en waar via computers de gang van de internationale rechtszaak kan worden gevolgd.
- Ook zijn er reiskosten omdat er met regelmaat in de hoofdstad bijeenkomsten zijn die met de rechtszaak verbonden zijn.
- En tot slot zijn er de kosten van sociaal psychologische begeleiding van de families van slachtoffers en de kosten van juridisch advies.
U kunt uw bijdrage overmaken op rekeningnummer NL64 RABO 0101 7384 20 o.v.v. Proces Santa Lucía.
levensverhaal in het gedenkboek samen met Ester Back
wiens vader spoorloos verdween.
Aan de aanklacht van Santa Lucía tegen de Guatemalteekse staat liggen drie boeken met levensverhalen van de verdwenen personen ten grondslag, die verscheen in resp. 2011, 2016 en 2017. De boeken zijn in het Spaans, maar dank zij fotograaf Piet den Blanken geeft een pdf versie een indruk van de inhoud.
getuigenissen deel 1
getuigenissen deel 2
strijd aan de zuidkust van Guatemala
Er is ook een youtube filmpje van de presentatie van het eerste boek in Santa Lucía.
5. Santa Lucía in beeld
De nabestaanden van Santa Lucía maakten een indrukwekkende muurschildering van het drama dat zich daar afspeelde toen zoveel mannen en vrouwen werden opgepakt. Op de muurschildering in de linker bovenhoek de moord op pater Walter Voordeckers, de pastoor van Santa Lucía die het voor de stakende plantagearbeiders had opgenomen. In de rechter benedenhoek veel handen die gretig het eerste boek met levensverhalen in ontvangst nemen.
Ook zijn er de foto's die Piet den Blanken in Santa Lucía maakte voor de gedenkboeken en die al op veel plaatsen in Nederland en België zijn tentoongesteld.
De Vlaamse organisatie 'Solidair met Guatemala' heeft een special uitgegeven: Santa Lucía Cotzumalguapa-Als het volk het woord neemt. U kunt HIER deze speciale uitgave bekijken.
van haar man:"Waar is hij?"
"Als iets niet opraakt, zijn het mijn tranen"
Alejandra Ramírez vertelt over de ontvoering van haar man Isidro Loch en schoonzus María Victoria Loch.
"Met mijn blote handen wil ik graven"
Dominga Sirín over haar man Calixto García, lid van het CUC en ontvoerd in het park van Santa Lucía.
"Ik draag mijn vader in mijn hart"
Het verhaal van Ester Back over haar ontvoerde vader Julián Back.
"We gaan door, want het leven gaat door"
Julía Salpec vertelt hoe haar man Román Reyes midden in de nacht werd ontvoerd in het bijzijn van zijn kinderen.
'"Soms voel ik nog de arm om mijn schouder"
Mercedes Marroquín vertelt het verhaal van haar man Jesús Curcuj de León die in juni 1988 in Santa Lucía Cotzumalguapa werd ontvoerd.
"Het verhaal van mijn familie gaat verder"
Marcela Bautista vertelt in Canada, waar zij politiek asiel kreeg, over de acht leden van haar familie die werden opgepakt na de suikerrietstaking van 1980.
"Hun mannen en zonen zijn dood, of verdwenen"
dagblad Trouw in gesprek met Alicia Juárez en Ester Back.
"Zoektocht naar een verloren vriend"
Mario Coolen vertelt over zijn goede vriend Macabeo Aguilar die ontvoerd werd op 16 juli 1981.
 voor de slachtoffers |
 |
 |
 |